დიდი ხუთშაბათი

დღევანდელი დღესასწაული ჩვენთვის არამხოლოდ გახსენებაა საიდუმლო სერობისა, როგორც ისტორიული მოვლენისა, არამედ დღეს ჩვენ მონაწილეობასაც ვიღებთ მასში. ამ დღეს დააწესა მაცხოვარმა საიდუმლო ზიარებისა, მას შემდეგ ყოველ წირვას, რომელიც აღსრულებულა და სრულდება დღემდე, მსჭვალავს იმ საიდუმლო სერობის მადლი... რომელიც 20 საუკუნის წინ აღსრულდა.
თქვენ ალბათ დაკვირვებული ხართ, ხშირად, სადღესასწაულო საკითხავები, ლოცვები, რომელებიც მაცხოვრის ამქვეყნიურ მოღვაწეობას, ან რომელიმე სახარებისეულ დიდ მოვლენას შეეხება, გადმოცემულია არა როგორც წარსულში, არამედ როგორც აწმყოში, თითქოს დღეს ხდება ეს ყველაფერი... მაგალითად, როგორც ეს ეხლახანს ბზობისას იყო: „დღეს მეუფე დიდებისა შევალს იერუსალიმად“, „დღეს საიდუმლო დიდი აღესრულების“... და ა.შ. ყოველივე ეს ცხდჰყოფს იმას, რომ საღვთო და ეკლესიური ჭეშმარიტებანი, დროის ცვალებადობას არ ემორჩილებიან. სიტყვა ღვთისა მარადიულია. წინასწარმეტყველებანიც კი რაც თქმულა ოდითგან, არ უქმდება არასდროს, (ვიდრე ამ სოფლის აღსასრულამდე), თუნდაც ის რომელიმე კონკრეტულ მოვლენაზე ყოფილიყო მიმართული. დღესაც ქადაგებს მთაზე ქრისტე ცხრა ნეტარებას და დღესაც ირჩევა ცხვრები თხებისაგან საშინელ სამსჯავროზე...
და აი დღეს ჩვენ აღვასრულეთ საღვთო ლიტურგია, გავიხსენეთ საიდუმლო სერობა, ვეზიარეთ ქრისტეს სისხლსა და ხორცს და გონების თვალით თითქოს მიმოვიხილეთ კიდეც ის ადგილი სადაც ეს მოხდა. ამ დღეს მაცხოვარმა უკანასკნელი პასექი აღასრულა თავის მოწაფეებთან ერთად, დღეს დაედო საფუძველი ახალი აღთქმის უდიდესს, ევქარისტიის (სამადლობელის) საიდუმლოს, დღეს ფერხნი დაბანა უფალმა მონებს, მოძღვარმა მოწაფეებს და ამით ასწავლა მათ სიმდაბლით მსახურება მოყვასისადმი, და ასევე დღეს გაიცა მაცხოვარი იუდას მიერ... ყველა ეს მოვლენა უდიდეს ყურადღებასა და გულისხმისყოფას საჭიროებს ჩვენგან.
უპირველეს ყოვლისა უნდა ვივლტოდეთ იუდას გამცემლობისაგან, რომელმაც ფულში გაცვალა უფალი, იგი დაბრმავებული იყო ვერცხლისმოყვარეობისაგან და ამიტომაც აღარ ესმოდა უკანასკნელი მინიშნებანი და შეგონებანი მაცხოვრისა საიდუმლო სერობისას, და დღესაც, ასევე ვერ გაიგებს ღვთის სიტყვას ის, და გასცემს მაცხოვარს ის, ვინც დაბრმავებული იქნება ფულით და ამქვეყნიური გულისთქმებით.
აგრეთვე აქედან უნდა გულისხმავჰყოთ და გვახსოვდეს ის, რომ არ არსებობს ამ ქვეყნად არანაირი გარანტია საუკუნო სიცოცხლის მოსაპოვებლად, არც სტიქაროსნობა, არც მღვდლობა, არც ბერობა, არც ზიარების მიღება და არც თვით მოციქულობაც კი, არაა გარანტია ცხონებისა, გარდა მხოლოდ შინაგანი სულიერი ღვთივსათნო ცხოვრებისა, პატიოსნებისა, ერთგულებისა, სიწმინდისა და სიყვარულისა... წარმოიდგინეთ, იუდა მოციქული იყო, იგი ქრისტეს თორმეტ უშუალო მოწაფეთა რიცხვში შედიოდა და ალბათ სასწაულებსაც აღასრულებდა, მას მაცხოვარმა ფეხებიც კი დაბანა, აზიარა და რა... ვერ გადარჩა...
რადგანაც მისი გული იმ გვადრუცში, ყულაბაში, რომელიც ებარა მას, უფრო მეტად იყო ვიდრე, უფალთან და მოციქულებთან... და ამიტომაც ჩვენ, ჩვენი გულები ზეცაზე უნდა გვქონდეს მიპყრობილი მუდამ, ზე უნდა გუაქუნდეს გულნი, როგორც ამას წირვისას ვამბობთ ხოლმე „ზე გუაქუნდინ გულნი“... და ასე უნდა „ვმადლობდეთ უფალსა“...
ამ დღეს, როგორც უკვე ვთქით, უფალმა აღასრულა ფეხთბანაც, რითაც მოციქულების მიმართ უმაღლესი სიყვარული გამოხატა და გვიჩვენა ჩვენც რომ მოყვასისადმი სიყვარული ვლინდება ერთმანეთისადმი სიმდაბლით მსახურებაში...
მთავარი მოვლენა კი ამ დღისა, თუ კი შეიძლება ასე ითქვას, მაცხოვრის მიერ ზიარების დაწესებაა მისატევებელად ცოდვათა ჩვენთა და ცხოვრებად საუკუნოდ. ჯერ კიდევ საიდუმლო სერობამდე მან აღუთქვა ხალხს ეს საიდუმლო. როდესაც თქვა, რომ მე ვარ პური სიცოცხლისა და ვინც შეჭამს ამ პურს საუკუნოდ იცოცხლებსო, და ეს პური ხორცია ჩემიო.... ეს სიტყვები ზოგიერთებმა მაშინ ვერ დაიტიეს, და წავიდნენ, მაგრამ უფალს არ უთქვამს მათთვის მოიცათ არ წახვიდეთ, აგიხსნით ეხლა ყველაფერსო... არამედ პირიქით ეს რომ პირდაპირი მნიშვნელობით იყო ნათქვამი და არა გადატანითი მნიშვნელობით, უფრო მეტი სიცხადით დაამოწმა მან: „ამენ, ამენ, გეტყვი თქუენ: უკუეთუ არა სჭამოთ ხორცი ძისა კაცისა და სუათ სისხლი მისი, არა გაქუნდეს ცხოვრება თავთა შორის თქუენთა. ხოლო რომელი ჭამდეს ხორცსა ჩემსა და სუმიდეს სისხლსა ჩემსა, აქუნდეს ცხოვრება საუკუნოო “... ანუ დღესაც ეს სიტყვები მრავალს არ ესმის, არამედ რომელსაც ყური აქვს, ანუ რომელსაც სულიერი სმენადობა აქვს, მას ესმის... მართალია გაუჭირდათ მოციქულებს ამ სიტყვის გაგება, და ზოგიერთებმა მიატოვეს კიდეც იგი, მაგრამ რომელთაც უკვე სწამდათ მისი და უყვარდათ იგი, მათ არ მიატოვეს... ხედავთ? აქაც სიყვარულისა და რწმენის მეშვეობით წვდება ადამიანი საღვთო ჭეშმარიებებს... სიყვარულით და რწმენით.... და მაშინ: „ჰრქუა იესუ ათორმეტთა მათ: ნუ უკუე თქვენცა გნებავს წარსვლა?“ და მიუგო მას სვიმონ-პეტრემ, როგორც ყოველთვის, და თქვა: „უფალო, ვისა მივიდეთ ჩვენ? რამეთუ სიტყუანი ცხოვრებისა საუკუნოისანი გქონან შენ,“ და ჩვენ გვწამს და შეგიცანით რომ შენ ხარ ქრისტე, ძე ღმრთისა ცხოველისაო...
... ჩვენ უკვე ზემოთ ვთქვით, რომ წმ. ზიარება არ არის გარანტია ადამიანის გადარჩენისა... იუდაც ეზიარა იმ დღეს, როდესაც მაცხოვარი გასცა... მაგრამ... ზიარება არის აუცილებელი პირობა იგივე გადარჩენისათვის და ცხონებისათვის, უფალთან ერთობისათვის... ყოველი მართლმორწმუნე ქრისტიანი ყოველკვირას უნდა ეზიარებოდეს ქრისტეს სისხლსა და ხორცს მადლიერებისა და სიყვარულის ნიშნად... რადგანაც ამაშია უშრეტი წყარო ჭეშმარიტი სიცოცხლისა...

ეხლა კი რაც შეეხება თავად ამ საიდუმლოს...
თავდაპირველად ევქარისტიის საიდუმლო, პურის განტეხა, როგორც მას მეორენაირადაც უწოდებდნენ, მორწმუნეთა ჩვეულებრივ სახლებში სრულდებოდა, რადგანაც არ ჰქონდათ მათ დიდი ტაძრები, და ღვთისმსახურებაც შესაბამისად იმ სახით სრულდებოდა, როგორც ეს უფლის საიდუმლო სერობაზე იყო, აღევლინებოდა ცალკეულ ფსალმუნთ გალობა და კითხულობდნენ წმ. წიგნებს... პირველი ქრისტიანები თითქმის ყოველდღე ეზიარებოდნენ მაცხოვრის სისხლსა და ხორცს,... და შემდეგში უკვე, დროთა განმავლობაში, ყოველდღე რომ ვერ ახერხებდნენ ზიარებას გარკვეული პირობების თუ გარემოებების გამო, დაწესდა, რომ კვირას - უფლის დღეს აუცილებლად ზიარებოდნენ მორწმუნენი ქრისტეს სისხლსა და ხორცს... რაც დღემდე გრძელდება უცვლელ წესად...
ასევე უნდა ითქვას ისიც, რომ თუ საჭიროება იყო ამისა, ეკლესიაში იცვლებოდა გარეგნული მხარეები, ღვთისმსახურებების ფორმები, ხანგრძლივობები, მღვდელმსახურთა შესამოსლები, საღვთისმსახურო საგნები და ა.შ. ... დროთა სვლას ეკლესია ყოველთვის ითვალისწინებდა, მაგრამ შინაგანი მხარე ეკლესიისა - შინაარსი ეკლესიისა უცვლელი და უცვალებელი იყო მუდამ და ეს ასე იქნება მარად...

და ბოლოს კი გეტყოდით რომ... დღევანდელი დღე, და აღდგომამდე დარჩენილი დღეები (და ვისურვებდი მთელი ცხოვრება) გავატაროთ ყურადღებით, ნამდვილი მარხვით და გულიანი ლოცვით... განსაკუთრებით კი დავიცვათ აზრები და ფიქრები ყოველგვარი უხამსობისა და უკეთურობისაგან...
დღეიდან მაცხოვარს უნდა გავყვეთ გოლგოთის გზაზე, როგორც სვიმონ კვირინელი უფლის ჯვრის მტვირთველი... და ჩვენც უნდა ვიტვირთოთ ჯვარი უფლისა მისდამი თანაგრძნობით და თანაგაცდით.... ჩვენი ჯვრის ტვირთვა კი, განსაკუთრებული ლოცვა და მკაცრი მარხვა იქნება ქრისტეს აღდგომამდე... ღმერთმა დაგლოცოთ და გაკურთხოთ აღდგომაში და მომავალ საუკუნო სიცოცხლეში!!! ამინ!!!
იღ. იოანე